In de wereld van gasdetectie en explosieveiligheid kom je vaak de term LEL tegen. Maar wat betekent dit precies en waarom is het zo belangrijk? In deze blog leg ik uit wat de onderste explosiegrens (Lower Explosive Limit) is en waarom het essentieel is om brandbare gassen ruim op tijd te detecteren.
Wat is LEL?
De onderste explosiegrens (LEL) is de laagste concentratie van een gas of damp in lucht waarbij ontbranding mogelijk is. Voor de meeste brandbare gassen ligt deze grens onder de 5% per volume. Dit betekent dat een relatief kleine hoeveelheid gas al een hoog explosierisico kan veroorzaken.
Om een explosie te laten ontstaan, moeten drie elementen aanwezig zijn:
- Een brandbaar gas als brandstof
- Voldoende zuurstof (lucht)
- Een ontstekingsbron
Daarnaast moet het gas zich in de juiste concentratie bevinden. Bij een concentratie onder de LEL is het gasmengsel te arm om te verbranden. Maar er bestaat ook een bovenste explosiegrens (UEL): bij een concentratie boven de UEL is het mengsel juist te rijk en kan het ook niet ontbranden.
Waarom is gasdetectie zo belangrijk?
Veiligheidsprocedures zijn erop gericht om brandbare gassen te detecteren voordat ze een explosieve concentratie bereiken. Daarom zijn vaste gasdetectiesystemen en draagbare gasdetectors ontworpen om alarm te slaan voordat de LEL wordt bereikt.
De alarmdrempels verschillen per toepassing, maar in de praktijk wordt het eerste alarm vaak ingesteld op 20% LEL, met verdere alarmen bij 40% LEL. Dit geeft gebruikers de kans om in te grijpen voordat gevaarlijke situaties ontstaan.
LEL in internationale normen
De LEL-waarden van verschillende gassen zijn vastgelegd in diverse normen, waaronder:
- ISO 10156 (ook vermeld in de inmiddels vervangen EN50054)
- IEC 60079
Veiligheidsprocedures zijn erop gericht om brandbare gassen te detecteren voordat ze een explosieve concentratie bereiken. Daarom zijn vaste gasdetectiesystemen en draagbare gasdetectors ontworpen om alarm te slaan voordat de LEL wordt bereikt.
Interessant is dat de LEL-waarden per norm iets kunnen verschillen. Dit komt doordat de oorspronkelijke ISO-norm gebaseerd was op een statische gasstaat, terwijl de IEC-normen uitgingen van een bewegend gasmengsel. Dit leidde in sommige gevallen tot lagere LEL-waarden, omdat sommige gassen in beweging brandbaarder bleken.
Een voorbeeld:
- Volgens ISO 10156 ligt de 100% LEL voor methaan op 5% per volume
- Volgens IEC 60079 ligt deze op 4,4% per volume
ATEX en Europese regelgeving
Binnen Europa moeten fabrikanten en gebruikers van explosieveilige apparatuur voldoen aan de ATEX-richtlijn. Deze schrijft voor dat wordt gewerkt volgens EN 61779, de Europese tegenhanger van IEC 60079.
Bij Hitma volgen we uiteraard de strengste normen en passen we in Europa de lagere LEL-waarden toe.
Meer weten?
Wil je zeker weten dat jouw gasdetectieapparatuur correct is ingesteld? Of heb je vragen over LEL en explosieveiligheid? Neem gerust contact met me op! Ik help je graag verder met advies en passende oplossingen.
Peter Adema Specialist Gas- en vlamdetectie
Leer mij kennen via mijn persoonlijke pagina. Voor vragen over dit onderwerp mag je mij altijd even mailen of bellen via +31 (0)6 83 92 93 82.
Of plan direct een afspraak in mijn agenda, ik maak graag tijd voor veiligheid.